Wielkie stado

Szczęśliwi z porannego wyjścia (pisałem o nim w poprzednim wpisie TUTAJ) wróciliśmy do obozu. Myśliwi zaczęli streszczać reszcie grupy, jaką mieliśmy dawkę emocji. W naszej kuchni zaczęło pachnieć pieczonym mięsem oryksa, co oznaczało, że już niedługo śniadanie. Siedliśmy z Paulusem razem przed węglami dopalającymi się z poprzedniego wieczora.

To było dobre polowanie – powiedziałem.

Tak, choć mam przeczucie, że nie widzieliśmy nawet połowy tego stada – odparł Paulus.

W sumie podeszliśmy je tak, że nie wiedziały, co się dzieje. Może się zbytnio nie oddaliły? Jak myślisz? – zapytałem.

Myślę, że jak spróbujemy z nimi po południu, to mamy duże szanse – rzekł Paulus, jednocześnie wydając bezapelacyjny wyrok co do formy wieczornego wyjścia.

Zostawiliśmy samochód przy najbliższej drodze od miejsca, gdzie rano strzeliliśmy starą krowę. Na początek zrobiliśmy szeroki łuk po buszu, szukając tropów stada. Co chwilę jak spod ziemi tuż przed nami podrywał się to samotny oryks, to steenbok [antylopik zwyczajny – przyp. red.]. W pewnej chwili Paulus złapał świeży trop pojedynczego starego byka. Ruszyliśmy za nim. Ślady mówiły, że ongarangombe [eland w języku oshiwambo – przyp. red.] szedł spokojnie, co chwila przystawał, krążył i wybierał co młodsze gałęzie kamfy [z ang. camphor bush – przyp. red.]. Nagle do jednego tropu dołączyły kolejne. Paulus zatrzymał się i powiedział: – Elandy zmierzają w kierunku wodopoju. Ruszamy za nimi, bo słońce idzie ku zachodowi. Przyspieszyliśmy kroku. Mogliśmy sobie na to pozwolić, gdyż stado antylop wędrowało szeroką wydeptaną ścieżką, na której nic nie szeleściło. Szliśmy bardzo szybko, można by nawet stwierdzić, że prawie truchtaliśmy. Gdzieś w oddali mignęły mi wielkie grzbiety. Machnąłem do kompanów w geście ostrzegawczym. Byliśmy już tak zgrani, że każdy zrozumiał. Podchodziliśmy nisko na nogach. Co jakiś czas przystawaliśmy i patrolowaliśmy otoczenie. Stado znajdowało się 300 m przed nami. Na kolanach skróciliśmy dystans do ok. 100 m.

Naraz wstaję i rozkładam podpórkę. Łowca już jest na trójnogu. Po naszej prawej słychać klikanie i widać wielkie cielsko starego byka, który znika z pola widzenia niczym duch. Naprzeciw nas stoją cztery krowy i patrzą prosto na nas. Widzę kątem oka, że na godz. 14 przesuwają się sylwetki, które zaraz wyjdą na doskonałe pole rażenie. Podnoszę podpórkę i przestawiam razem ze strzelcem w odpowiednią stronę. – Celuj cały czas, ale słuchaj mnie uważnie. Powiem, która sztuka – szepczę. Idzie krowa. Ostrzegam: – Nie strzelaj! Potem druga i trzecia, a za nimi całe mnóstwo cielaków z tego roku. Cielaki idą… Idą… Idą… Wcale nie szły wolno, po prostu było ich grubo ponad 80! Rozważam: „Myśliwy za długo jest złożony. Takie mierzenie przez kilkanaście minut na pewno nie wpływa dobrze na celność strzału, a elanda w nocy na pewno nie chcę szukać”. Radzę cicho: – Poczekaj, odpocznij trochę. Łowca unosi się więc z podpórki. Wtem Paulus szturcha mnie w ramię. Odwracam głowę, a po mojej lewej pełno przesuwających się w naszym kierunku sylwetek młodych, 2-letnich antylop. Odwracam się, żeby znowu przestawić podpórkę, i widzę, że po naszej stronie również zrobiło się mnogo. Doświadczony myśliwy nie musiał czekać na gest – już jest złożony, czeka na osąd mój i Paulusa. Wychodzą krowy. Komenderuję: – Czekamy. Paulus na to: – Idzie młodzież. Rzeczywiście, do linii strzału zbliżają się trzy młode elandy. – Z tych, które wyjadą ci teraz, możesz wybrać każdego, który ustawi się blatem i zatrzyma do strzału – mówię cicho do myśliwego. Przykładam lornetkę do oczu. Widać wszystko jak na patelni: czysta piękna linia strzału, dystans może z 70 m. Rusza pierwszy. Widzę kątem oka, jak wędruje za nim masywna lufa mausera. Zatrzymuje się. Pada strzał! Idealnie środek blatu, pięknie zaznaczony strzał. – Jest dobrze! Wspaniale strzeliłeś! – chwalę myśliwego.

Tymczasem zaraz po wystrzale zaczyna się akcja, której szybko nie zapomni żaden z naszej czwórki. W niebo unosi się tuman kurzu od ucieczki trafionej sztuki. Elandy są zdezorientowane. Stoimy blisko siebie i każdy z nas oddaje się cudownemu widokowi. Dosłownie każda wolna przestrzeń w promieniu 180 stopni wypełnia się wielkimi antylopami. Jedne patrzą, drugie w popłochu biegną w busz, jeszcze inne pędzą na nas i zatrzymują się ze 40 m od nas. Pole widzenia mieliśmy dość dobre, bo dokoła nas rozciągała się otwarta przestrzeń. Liczba osobników była co najmniej imponująca, jeśli nie zwalająca z nóg. Każdy z nas próbował liczyć, ale się nie dało, bo w elandzim stadzie panował chaos i co chwilę nowe podgrupy pojawiały w polu widzenia. W końcu zwierzęta zdecydowały się na ucieczkę w gęstwinę, co sprawiło, że niebo dokoła nas zrobiło się czerwone od pyłu i kurzu. Jakby tego było mało, z gąszczu wybiegły na nas zebry, które tak jak my nie wiedziały, co się dzieje. Stanęły koło nas w szeregu i zaczęły prychać. Otoczeni przez władców buszu czekaliśmy w bezruchu na koniec tego spektaklu.

Gdy wszystko się uspokoiło i już pokonywaliśmy któryś kilometr do samochodu, spytałem Paulusa:

Tate, ile było tych ongarangombe? Według mnie gdzieś ok. 250.

– Nie, według mnie na pewno ponad 350 – odpowiedział Paulus. A on rzadko kiedy się myli… Oczywiście młody eland leżał 50 m od miejsca pięknego komorowego strzału. Nie jest łatwo zachować zimną krew w takich okolicznościach. Dodam, że mieliśmy za sobą cały dzień aktywnego podchodu w upale. 

Takie łowy i emocje są możliwe tylko z podchodu. I tylko wtedy, kiedy myśliwy przeżywa polowanie całym sobą. Całą tę historię skwituję następująco: kilka dni chodziliśmy za elandami bez skutku, nie widzieliśmy żadnego świeżego tropu. Właściwie trudno mi było przekonywać myśliwych, że te zwierzęta naprawdę żyją w Kambaku. Co dnia robiliśmy wiele kilometrów po bardziej lub mniej dostępnych ostojach i nawet nie widzieliśmy tych olbrzymów. Zamiast spotkania oko w oko odciski na stopach, spalona słońcem skóra i wyczerpanie. Klikanie stało się mistycznym dźwiękiem, którego bezskutecznie wysłuchiwaliśmy. Ale cały czas próbowaliśmy, ciesząc się z tego, czym akurat obdarzał nas busz.

Polowanie z podchodu na sawannie polecam wszystkim, którzy myślą, że łowy w Namibii to „strzelanina w ogrodzeniu”.

Jakub Piasecki

Czytaj więcej

Polski patent na elanda

Jak już pisała Paulina, po powrocie z Caprivi czekały na nas ciężkie tygodnie wypełnione po brzegi pracą. W nagrodę za dobre wypełnianie swoich obowiązków dostałem zgodę na odstrzał „ducha”. Tym pseudonimem określa się tu stare, uwstecznione elandy. Rozpisywałem się już o tych klikających antylopach wiele razy, więc pominę wstęp.

Oczywiście szef postawił mi jeden warunek: „Jak chcesz strzelić opa elande, to musisz go pokonać na gruncie. Nie ma mowy o ambonie ani wodopoju”. W sumie mnie w to graj, bo siedzenie na ambonie zostawiam na czas po 50. roku życia.

Wiadomo, że tytuł tego wpisu byłby inny, gdybym elanda nie dopadł, ale w sumie nie o to chodzi, żeby się chwalić, tylko o to, żeby opowiedzieć o wyboistej drodze poprzedzającej strzał. Upolowałem już sporo tych antylop i myślałem, że coś na ten temat wiem, lecz stare „duchy” nieco ubodły moje ego. Nie problem w tym, by spotkać elandy, chodzi o to, by znaleźć byka, który ma przynajmniej 16 lat. Staruszka można poznać po nieproporcjonalnie króciutkich i zużytych rogach, długiej czuprynie oraz obwisłym fałdzie skórnym opuszczającym się z karku w kierunku ziemi. Taki fałd występuje u każdego elanda. U bardzo wiekowych byków jest on tak duży, że zwierzę, gdy się schyla, to wyciera nim podłoże. Stąd potocznie Namibijczycy nazywają go ścierką. Taki dziadek zazwyczaj wędruje samotnie, a czasem, dla towarzystwa, opodal równie starego byka gnu. Ma ulubione fragmenty buszu, gdzie udaje się na żer, jednak jest w tym bardzo nieregularny.

Szukając mojego wsteczniaka (co zajęło mi wiele dni), natrafiałem na sporo elandów, lecz żaden z nich nie był na tyle stary, by można go było tytułować „duchem”. To trochę jak szukanie sędziwego byka jelenia – człowiek zazwyczaj trafia na te bardzo mocne osobniki w sile wieku. Po kilku dniach zacząłem szczerze wątpić, czy my jeszcze mamy takie wiekowe byki na farmie. Wśród całej gamy spotykanych przeze mnie największych antylop na świecie było wszystko, nawet myłkusy, ale ani jednego naprawdę starego samca. Moje zmagania szybko stały się tematem numer jeden wśród myśliwych w naszej wiosce. Każdy dawał mi wskazówki, gdzie trzeba szukać takiego zwierza, o której godzinie itd. Oczywiście, jak wszystkie złote myśliwskie porady, nie sprawdziły się one wcale. Wziąłem sobie do serca tylko jedną: trzeba po prostu być wytrwałym i jak najwięcej czasu spędzać w buszu, a prędzej czy później dostanie się swoją szansę.

Jednego dnia postanowiłem odpuścić sobie tropienie i wczesnym rankiem zrobić spacer wykarczowaną przez nas drogą. Po kilku kilometrach usłyszałem „klik, klik, klik”. Oho, eland! Klikanie stało się dość intensywne i na podstawie samych odgłosów naliczyłem, że są przynajmniej trzy byki. Oznaczało to grupę chłopaków w sile wieku, a więc nie to, co mnie interesuje. Ale nadarza się świetna okazja, żeby poćwiczyć podchód. Kroczek za kroczkiem, powolutku idę w kierunku majestatycznych olbrzymów. Już z daleka zobaczyłem jedno wielkie cielsko między gałęziami „kamfy” (z ang. camphor bush «Tarchonanthus camphoratus», roślina, z której robi się olejek kamforowy), a dwa kolejne zlokalizowałem, nasłuchując. Mam czas, mam dobrą ścieżkę, wszystko jest cacy. Naglę wyrastają przede mną dwa ogromne rogi osadzone na młodzieńczym elandzim łbie. Oj, błąd, Kuba, duży błąd, policzyłeś klikanie, ale nie wziąłeś pod uwagę, że grupa ma młodego nieklikającego adiunkta. Momentalnie zamarłem w bezruchu, oczywiście eland też, bacznie przyglądają się dziwnemu ludzkiemu kształtowi w cieniu akacji. Teraz zaczęła się prawdziwa walka nerwów. Ja stoję w bezruchu, on też, mierzymy się wzrokiem, który pierwszy spęka – jeżeli ja, to za młodym całe stado ruszy i staranuje wszystko na swojej drodze. Mija 10, 20, 30 minut, i dalej ani drgnie. Całe szczęście, gdy eland mnie zobaczył, miałem dość komfortową pozycję. Gdy patrzyłem w oczy młodemu, gniewnemu bykowi o olbrzymich, pięknych rogach, aż serce mi się cieszyło na myśl, że jego geny są tutaj bezpieczne.

Nagle kątem oka widzę kolejnego olbrzyma, ale podchodzącego z zupełnie innej strony. Coś tu jednak nie gra. Klikanie nowego ongarangombe (eland w języku oshiwambo – dla tych, co nie czytali poprzednich wpisów) jest bowiem głębokie i donośne. Zwierzę wyłania się zza zakrętu i moim oczom ukazuje się kolosalny, mocno przygarbiony byk. Szczecina na głowie bojowo nastraszona, siwy łeb zakończony dwoma zużytymi małymi rogami. To duch, którego szukam! Ale, ale – ten eland utyka. Stawanie na przedniej lewej kończynie wyraźnie sprawia mu ból. Pod kapeluszem czuję, że wrze, temperatura osiąga chyba 100°C. Nie dość, że byk jest strasznie stary, to jeszcze ranny. Podwójnie dobra selekcja! Tylko jak, do diaska, się odwrócić, żeby młody nie zagalopował. Nie ma wyjścia – biorę podpórkę, ściągam sztucer, ustawiam się w stronę kulawca i… tylko słyszę rumor całego stada oddalającego się i tratującego przy tym młode akacje. Stary byk chyba przypadkowo natknął się na to stado, bo również się oddalił, jednak w zupełnie innym kierunku.

Ongarangombe odszedł, utykając, w gęsty busz. Nastała cisza. Niewiele myśląc, biorę podpórkę i obchodzę n teren, przyglądając się uważnie śladom. Zataczam szerokie koło, Co chwilę się zatrzymuję i nasłuchuję klikania, ale nadal panuje cisza. Nigdzie nie widzę tropów wyjścia, a to oznacza, że eland jest niedaleko. Do głowy przychodzi mi jeden pomysł – trzeba zastosować patent na fajkę. W Polsce nieraz okazywał się skuteczny. Wyciągam więc moją „koleżankę”, nabijam ją naprędce, ustawiam się z wiatrem w stronę elanda i poczynam rozkoszować się tanim afrykańskim tytoniem. Biorę tylko kilka buchów, bo chodzi o to, by dym z fajki podniósł elanda, a ja muszę szybko znaleźć się po drugiej stronie tej gęstwiny. Jest tam jedna wąska ścieżka, na której – jeśli mi się poszczęści – złapie elanda. Rozpoczynam bieg (który nigdy nie był moją mocną stroną). Szybki slalom między gałęziami, docieram na drugą stronę i nasłuchuję. Klik, klak, klik, klak, eland sunie na ścieżkę, ale bardzo dziarsko jak na kalekę. Pewnie się nie zatrzyma. Nienawidzę strzelać w biegu. Byk przystaje. Bam!!! Zwierz zwala się na ziemię. Może nie był to mój najlepszy strzał, ale starzec nie dość, że ranny, to jeszcze zmęczony życiem. Lepszego nie potrzebował.

Wróciłem do domu dumny. Nie dlatego, że na rozkładzie miałem olbrzyma, ale dlatego, że, po pierwsze, nic nie daje myśliwemu takiego szczęścia jak właściwa selekcja, a po drugie – nie kilogramy kości na ścianie dowodzą, jakim jesteś łowcą, tylko emocje, które ci towarzyszą podczas polowania.

Kuba Piasecki

Czytaj więcej

Polując na olbrzymy

Wbrew pozorom tytuł tego wpisu nie mówi o słoniach. Jest w Namibii antylopa, o której często wspominam, gdyż obok oryksa i lamparta to chyba moje ulubione zwierzę na Czarnym Lądzie. Pod względem rozmiarów pozostawia resztę żyjących w Kambaku stworzeń daleko w tyle. Bardzo ostrożna, zawsze skryta i uważna, ciągle strzyżąca okolicę. Spotkanie z nią należy do rzadkości. Jednak często się zdarza, że wieczorną ciszę przerywa charakterystyczny metaliczny „klik” dobiegający z bardzo gęstych, trudno dostępnych rewirów. Ów dźwięk powstaje przy każdym ruchu zwierzęcia w wyniku uderzania o siebie przednich racic pod naporem ciała. Tutejsza nazwa tego zwierza to „klikająca antylopa”, czyli ongarangombe w języku oshiwambo.

Eland, jak większość antylop, jest zwierzęciem stadnym. Tradycyjnie samice z młodymi tworzą oddzielne stada, podobnie jak byki młode i te w średnim wieku. Stare samce, tzw. klikacze, są samotnikami. Czasem spotyka się starego elanda, któremu towarzyszy młodszy, odgrywający rolę „policjanta” (jak u byków jeleni). Łowy na tego zwierza nie należą do łatwych. Podobnie jak w przypadku byka kudu, upolowanie starego elanda jest sporym wyzwaniem. Wśród namibijskich myśliwych panuje przekonanie, że aby w pełni przeżyć polowanie na tę antylopę, trzeba ją „pokonać na gruncie”. Tak majestatyczne zwierzę nie powinno być strzelane z ambony.

Jednak podejście starego ongarangombe na strzał i pohamowanie emocji to już inna bajka. Po pierwsze, polowanie na elandy nie jest spacerem na chybił trafił. Każde wyjście na łów to najpierw długie otrapianie, a następnie podążanie wybranym tropem. Średnio przynajmniej 5–6 godzin skradania się po buszu za każdym razem. Wszystko dlatego, że stary ongarangombe prowadzi bardzo skryty tryb życia. Czasem udaje się natrafić na antylopę wracającą do ostoi bądź żerującą, lecz są to przypadkowe spotkania. Zazwyczaj zwierzę nie dopuszcza myśliwego idącego tropem bliżej niż na 200–300 m. Wówczas łowcy towarzyszy przesuwające się klikanie. Eland, który słyszy przemieszczające się w buszu obiekty, w pierwszej chwili jest zaciekawiony, więc odchodzi na bok i szuka wzrokiem źródła dźwięku między gałęziami. To bardzo ważny moment, gdy test przechodzą zdobyte umiejętności łowieckie. Należy niepostrzeżenie podejść zwierzę, redukując dystans i zmuszając do wystawienia na strzał. Z opowiadania może nie wygląda to tak trudno, jednak w buszu wszystko odgrywa rolę – każda ciernista gałązka sprawiająca ból przy czołganiu, pajęczyny, kamienie, trzeszczące suche trawy czy inne antylopy krążące opodal (eland lubi towarzystwo gnu). Nieraz moment tego bezpośredniego podchodzenia elanda trwa bardzo długo, trzeba zachować cierpliwość i spokój, a przede wszystkim wykrzesać rezerwy energii.

W końcu nadchodzi moment strzału. Czasem ma się na to tylko kilka sekund, gdy wychylamy się z podpórką zza krzaczastej akacji. No i teraz najciężej opanować nerwy. W lunecie widzi się olbrzymie majestatyczne zwierzę, które samym wyglądem nieco napawa lękiem. Stare elandy mają dość krótkie, grube rogi – wynik długoletnich walk z konkurentami. Ongarangombe jest dość agresywną antylopą, a gdy połączy się to z blisko tonową masą, powstaje prawdziwy niszczyciel. Wrażenie to potęguje stojąca na sztorc szczecina na czole oraz olbrzymi fałd skórny na karku, przypominający nieco grzywę.

Kiedy w końcu padnie celny strzał, myśliwy nie posiada się ze szczęścia. Ręce dygoczą, lecą łzy, a po chwili, gdy emocje i adrenalina opadają, napływa fala zmęczenia po polowaniu, która dosłownie zwala z nóg. W tym totalnym wyczerpaniu fizycznym i wypompowaniu z emocji łowca przeżywa myśliwskie katharsis. W moim myśliwskim życiu polowanie na ongarangombe stanowiło punkt przełomowy. Od tego pierwszego razu minęło sporo czasu, było też sporo następnych razów – ale zawsze łowy na to zwierzę kompletnie mnie oczyszczają, kończą jeden rozdział myśliwskich przygód i zaczynają nowy.

Kuba Piasecki

Czytaj więcej